Wat zijn urticaria?

Urticaria (urtica = brandnetel) is de medische naam voor netelroos of galbulten. Het is een huiduitslag die vaak heftig jeukt, zich in korte tijd ontwikkelt en waarbij de afzonderlijke plekken ook binnen 24 uur weer wegtrekken (meestal al binnen enkele uren). Het begint met rode vlekjes, die daarna kunnen overgaan in verdikte rode of bleke plekken alsof je door de brandnetels gelopen hebt. De huidafwijkingen kunnen samenvloeien tot grotere plekken.

Sommige mensen hebben kortdurend last, maximaal 6 weken. We spreken dan van acute urticaria. Indien dit langer aanhoudt, dan speken we van chronische urticaria. Bijna 20% van de bevolking krijgt in de loop van zijn/haar leven urticaria. De aandoening komt voor bij zowel mannen als vrouwen en op alle leeftijden.

Hoe ontstaan urticaria?

Bij het ontstaan van urticaria speelt histamine een belangrijke rol. Histamine ligt opgeslagen in bepaalde cellen (voornamelijk mestcellen) in de huid. Histamine wordt uit deze cellen vrijgemaakt onder invloed van prikkels van uiteenlopende aard. Door het vrijkomen van histamine verwijden bloedvaten zich, waardoor de huid een rode kleur krijgt. Bovendien veroorzaakt histamine een toegenomen doorlaatbaarheid van vocht door de wanden van de bloedvaten, waardoor vochtophoping ontstaat in de huid. Ook veroorzaakt histamine jeuk.

De prikkels, die histamine kunnen vrijmaken, kunnen ingedeeld worden in de volgende groepen:

• Fysische prikkels (lichamelijke inspanning, plaatselijke druk op de huid, koude, warmte, zonlicht)
• Geneesmiddelen (vooral pijnstillers: vaak ibuprofen varianten, aspirine, morfine, codeïne) en antibiotica: penicilline
• Acute en chronische infecties (vooral veroorzaakt door bacteriën/virussen en parasieten)
• Allergie voor voedingsmiddelen (bijvoorbeeld vis, ei, chocolade, pinda, schaaldieren en zure fruitsoorten)
• Voedseltoevoegingen (kleurstoffen, conserveringsmiddelen zoals benzoaten en smaakversterkers)
• Insectensteken en beten (vlooien, mijten, luizen, muggen, wespen)
• Allergie voor ingeademde producten (schimmelsporen, dierlijke huidschilfers, oplosmiddelen, formaldehyde)
• Contact op de huid met bepaalde stoffen, zoals geurstoffen, planten, rubber/latex, dierlijke eiwitten en crèmes
• Interne ziekten (stofwisselingsziekten, hormonale stoornissen, auto-immuunziekten zoals SLE, spierziekten en reuma)
• Alcohol en stress

Soms zijn meerdere prikkels tegelijkertijd aanwezig. Ook kunnen sommige prikkels reeds bestaande urticaria verergeren, zoals fysische prikkels en pijnstillers. Bij chronische urticaria kan bij 60-90% van de patiënten geen oorzaak gevonden worden. Men spreekt dan van “chronische idiopatische urticaria”. Ofschoon er geen duidelijke erfelijke aanleg bestaat, komt urticaria in bepaalde families vaker voor. Dit geldt vooral bij bepaalde vormen van urticaria, zoals koude-urticaria en zonlicht-urticaria. 

Gelukkig bestaan er goede therapieën, vraag dus zeker raad aan uw dermatoloog.